Gorffennaf 2025
Cyflwynwyd Gwartheg Hynafol Cymru i aelodau’r Ymddiriedolaeth Goroesi Bridiau Prin (RBST) yr wythnos diwethaf, diolch i erthygl pedair tudalen yn rhifyn haf 2025 o gylchgrawn yr Ymddiriedolaeth, Ark.
Mae’r erthygl yn cynnwys amlinelliad o hanes GHC a’r sefyllfa ansicr yr ydym ynddi nawr o ran nifer yr anifeiliaid a’r buchesi bridio. Fodd bynnag, mae astudiaethau achos diddorol ar y pedair prif fuches fridio, Mapledraig, Dyfi, Temple Bar a Hafren, yn dangos pam nad yw’r gwartheg yn ddarn o hanes yn unig, ond mae ganddynt rolau hanfodol i’w chwarae mewn dyfodol cynaliadwy i ffermio. Boed yn cael eu defnyddio ar gyfer pori cadwraeth neu gynhyrchu bridiau, mewn systemau organig neu gonfensiynol, mae sawl nodwedd gyffredin yn amlwg – mae eu cymeriadau’n dawel yn gyffredinol, maent yn rhwydd i‘w gofal amdanynt, ac maent yn ffynnu ar bori gwael ac ym mhob tywydd.
Er bod aelodau’r RBST wedi derbyn y cylchgrawn Saesneg yn ddiweddar, mae fersiwn Gymraeg o’r erthygl wedi’i chreu, ac mae gennym ganiatâd i’w rhannu yma.
Edrychwn ymlaen at gwrdd â mwy o aelodau o RBST, yn ogystal â gweithio gyda’r Ymddiriedolaeth.